لوله‌گذاری سیم و کابل برق یکی از مراحل اساسی و مهم در تأسیسات برقی هر ساختمان است. انتخاب روش صحیح برای لوله‌گذاری به افزایش امنیت ساختمان کمک میکند و عمر مفید سیستم برق‌کشی را افزایش می‌دهد. اجرای نادرست یا استفاده از مواد نامناسب در این فرایند موجب خطرات آتش‌سوزی، نشت برق و خرابی‌های جبران‌ناپذیر می شود. برای اطمینان از اجرای درست و ایمن لوله‌گذاری، باید اصول و استانداردهای خاصی را رعایت کرد. این استانداردها شامل انتخاب نوع مناسب لوله‌ها، نحوه قرارگیری آن‌ها در فضاهای مختلف، انتخاب سیم‌های مناسب برای هر بخش از ساختمان و رعایت فاصله‌ها و محدودیت‌های خاص میشود. علاوه بر این، در نظر گرفتن مواردی مانند مقاومت در برابر رطوبت، آسیب‌های فیزیکی و شرایط محیطی اهمیت زیادی دارد. در این مقاله روش‌های صحیح لوله‌گذاری سیم و کابل برق و نکات اساسی در این زمینه را بررسی میکنیم تا از بروز مشکلات در سیستم‌های برق‌کشی جلوگیری شود. رعایت این روش‌ها باعث تضمین کارکرد صحیح و ایمن تأسیسات برق ساختمان در طول زمان خواهد شد.
مسن کابل اولین کارخانه سیم و کابل و سیم برق در ایران با بیش از نیم قرن تجربه در این زمینه کاری میباشد…
مهم ترین نکات برای لوله گذاری برق ساختمان
رعایت یکسری نکات در هنگام لوله‌کشی برق باعث میشود که سیستم برق‌کشی ساختمان شما برای سال‌ها به‌طور ایمن و بدون مشکل کار کند. مهم‌ترین اصول و روش‌های صحیح لوله‌گذاری سیم و کابل برق عبارتند از:
قیمت کابل آلومینیومی زمینی به شدت تحت تأثیر نوسانات قیمت آلومینیوم در بازارهای جهانی است. به دلیل اینکه آلومینیوم یک فلز با کاربردهای گسترده در صنایع مختلف است، تغییرات قیمت آن می‌تواند تأثیر مستقیمی بر هزینه تولید کابل‌های آلومینیومی داشته باشد.
فاصله مناسب با فاضلاب
لوله‌های برق باید حداقل ۳۰ سانتی‌متر از لوله‌های فاضلاب فاصله داشته باشند. بسیاری از برقکاران به این نکته توجه نمی‌کنند و در آینده مشکلاتی ایجاد میکند.
استفاده از سقف های مناسب برای برق کشی
سقف‌های کاذب برای نصب لوله‌های برق مناسب نیستند، زیرا در این سقف‌ها بلوک و تیرچه‌های استاندارد وجود ندارد. در این موارد، لوله‌ها باید از کف طبقه بالا عبور کرده و سپس به طبقه پایین انتقال یابند. توجه به این مورد از نکات روش‌های صحیح لوله‌گذاری سیم و کابل برق است.
عدم عبور لوله های برق از کف ساختمان
لوله‌کشی برق از کف طبقه ساختمان عبور نکند، زیرا لوله‌های آب از کف عبور میکنند و ممکن است با لوله‌های برق برخورد کرده و آسیب‌های جدی وارد کنند.
فاصله مناسب بین لوله ها
بین لوله‌های برق باید حداقل ۱۵ سانتی‌متر فاصله وجود داشته باشد تا از تداخل و آسیب به لوله‌ها جلوگیری شود. رعایت فاصله از روش‌های صحیح لوله‌گذاری سیم و کابل برق است.
استفاده از لوله های مقاوم در برابر تغییرات دمایی
در قسمت‌هایی از ساختمان که در معرض تغییرات دمایی شدید (سرما یا گرما) هستند، باید از لوله‌های قابل انبساط و انقباض استفاده کنید. این لوله‌ها در برابر تغییرات دمایی مقاومت بیشتری دارند و عمر مفید سیستم برق‌کشی را افزایش می‌دهند.
انواع سایز کابل برق بطور مستقیم با مسائلی نظیر ایمنی، هزینه، مدت زمان اجرای پروژه در ارتباط است. به همین دلیل مطالعه و بررسی جدول سایز کابل برق برای مهندسان برق و متخصصین در این زمینه حائز اهمیت است.
ابزار مورد نیاز لوله گذاری برق
برای انجام سیم‌کشی ساختمان به صورت اصولی، ایمن و با کیفیت، استفاده از ابزارهای مناسب و حرفه‌ای و استفاده از روش‌های صحیح لوله‌گذاری سیم و کابل برق ضروری است. برق‌کاری ساختمان باید با کمک تجهیزات و وسایل خاصی انجام شود. بدون ابزار لوله گذاری برق، کار با دشواری و سرعت پایین‌تری پیش می‌رود یا حتی ممکن است به درستی انجام نشود. در ادامه مهم‌ترین ابزارهای سیم‌کشی ساختمان‌های مسکونی، اداری و تجاری را معرفی میکنیم.
تستر ولتاژ
از ضروری‌ترین ابزارها برای بررسی وجود یا عدم وجود جریان الکتریکی در سیم‌ها و تجهیزات مختلف بدون تماس مستقیم با آن‌ها است. این ابزار در حفظ ایمنی برق‌کار نقش مهمی ایفا میکند و برای تشخیص بازگشت برق نیز به‌کار می‌رود.
انبردست
ابزاری چندکاره برای برش، خم‌کردن، صاف‌کردن و پیچاندن سیم‌ها است. لبه داخلی انبردست تیغه‌هایی دارد و به کمک آن‌ها می‌توان سیم را برش داد.
پیچ‌گوشتی
برای باز و بسته‌کردن پیچ‌ها استفاده میشود. نوع عایق‌شده آن مخصوص برقکاران طراحی شده تا از شوک الکتریکی جلوگیری کند. مدل‌های برقی آن در افزایش سرعت و دقت کار مؤثر است.
سیم چین
ابزاری تخصصی برای بریدن سیم‌ها و لخت‌کردن آن‌ها در هنگام نصب و اجرا است.
سیم لخت کن (سیم کش)
برای برداشتن روکش عایق سیم‌ها به کار می‌رود. این ابزار تیغه‌های تنظیم‌شده با سوراخ‌هایی متناسب با ضخامت سیم دارد.
مولتی متر دیجیتالی
برای اندازه‌گیری دقیق مقادیر الکتریکی مانند ولتاژ، جریان و مقاومت. این ابزار چندمنظوره یکی از کلیدی‌ترین وسایل در سیم‌کشی برق است.
متر نواری
برای اندازه‌گیری دقیق طول سیم‌ها، محل نصب پریزها، کلیدها و دیگر تجهیزات ضروری است. مدل‌های مدرن آن قابلیت‌هایی چون قفل خودکار و نوک مغناطیسی دارند.
نوار عایق برق (چسب برق)
برای ایزوله‌کردن سیم‌ها و پیشگیری از اتصال کوتاه یا برق‌گرفتگی به کار می‌رود.
بست کمربندی (زیپ تای)
ابزاری ساده ولی مؤثر برای منظم‌کردن و جمع‌آوری سیم‌ها و کابل‌ها، به ویژه در فضاهای نمایان.
کانکتور کواکس
برای اتصال کابل‌ها به تجهیزات و جلوگیری از آسیب به آن‌ها در محل اتصال به کار می‌رود.
فنر سیم کشی (نوار ماهی)
برای هدایت سیم‌ها از داخل لوله‌های خرطومی استفاده میشود و انتقال سیم بین نقاط مختلف را تسهیل میکند.
بلوک ترمینال
برای اتصال ایمن سیم‌ها به زمین یا تجهیزات مختلف مانند کلید و پریز استفاده میشود. این قطعه به صورت عایق طراحی شده است.
چراغ قوه
ابزاری ساده اما مهم برای روشنایی در فضاهای تاریک یا کم‌نور ساختمان حین کار برق‌کار.
دستکش عایق برق
برای محافظت از برق‌کار در برابر شوک‌های الکتریکی، دستکش‌های مخصوص با عایق‌کاری مناسب استفاده میشود.
لباس کار ضد شعله
برای جلوگیری از سوختگی در صورت ایجاد قوس الکتریکی یا جرقه‌های ناگهانی، لباس‌هایی از جنس نسوز یا مقاوم در برابر حرارت لازم است.
عینک ایمنی
چشم‌ها یکی از حساس‌ترین اعضای بدن هستند. برق‌کار باید هنگام کار با سیم‌ها، ابزار برقی یا برشکاری از عینک‌های مخصوص استفاده کند.
آنالی کننده مدار
ابزاری دقیق برای بررسی وضعیت مدارهای الکتریکی، بررسی قطبیت، ولتاژ، و وجود اشکالات احتمالی در مدار.
مدار یاب
جهت شناسایی اینکه هر پریز یا تجهیز به کدام مدار متصل است. این ابزار یک فرستنده و گیرنده دارد و تشخیص را آسان میکند.
روتو اسپلیت
ابزاری برای بریدن پوشش محافظ کابل‌های زره‌دار. این ابزار جداسازی کابل‌ها را دقیق، سریع و بدون آسیب به سیم‌های داخلی انجام می‌دهد.
هر هادی با سطح مقطع معین می تواند مقدار جریان مجاز کابل ها محدودی را عبور دهد، تعیین سطح مقطع مناسب حائز اهمیت میباشد. مقدار جریان مجاز منظور شده در جدول ۲ و ۳ فقط برای مسافت های کوتاه (حدود زیر ۴۵ متر) در نظر گرفته شده است.
انواع لوله های مورد استفاده در لوله کشی برق ساختمان
لوله‌های برق در ساختمان کاربردهای متنوعی دارند، اما رایج‌ترین شیوه به‌کارگیری آن‌ها در سیم‌کشی داخلی ساختمان‌های مسکونی است. از این لوله‌ها برای سیم‌کشی اصلی برق در واحدهای مسکونی، جعبه‌های اتصال برق استفاده میشود. در سازه‌های تجاری می‌توان سیم‌ها و کابل‌ها را مستقیم در دیوارها و کف‌ها نصب کرد، اما انجام چنین کاری توصیه نمی‌شود. زیرا دفن مستقیم سیم‌ها یا کابل‌های الکتریکی بدون محافظ، فرآیندی پیچیده و پرهزینه بوده و ضرورت استفاده از لوله‌های برق را به‌وضوح آشکار می‌سازد.
علت اصلی این موضوع وجود مقاومت الکتریکی در خاک است که در صورت مرطوب بودن، موجب بروز مدار باز میشود. دفن سیم‌ها بدون تجهیزات ایمنی نظیر صاعقه‌گیر، توسط تکنسین‌های برق قابل اجرا نخواهد بود. لذا، برنامه‌ریزی برای اجرای صحیح سیستم لوله‌کشی برق در هر سازه ضروری است. انواع لوله های مورد استفاده در لوله کشی برق ساختمان و روش‌های صحیح لوله‌گذاری سیم و کابل برق عبارتند از:
لوله برق فولادی
لوله‌های برق فولادی و لوله‌های فلزی الکتریکی (EMT) به‌عنوان محفظه‌های مقاوم و بادوام با پایه فلزی برای هدایت هادی‌های سیم‌کشی الکتریکی در ساختمان‌ها استفاده میشوند. این نوع لوله‌ها علاوه بر مسیر مناسب برای عبور سیم‌ها، محافظی مؤثر در برابر ضربات فیزیکی، رطوبت و بخارات شیمیایی هستند. دسته‌بندی این لوله‌ها بر اساس ضخامت دیواره، میزان سختی مکانیکی و جنس مواد به‌کار رفته صورت می‌گیرد.
لوله های فلزی سخت
لوله‌های فلزی سخت (RMC) از فولاد با روکش مقاوم، فولاد ضد زنگ یا آلومینیوم ساخته میشوند و دیواره‌ای ضخیم و قابلیت رزوه‌زنی دارند. لوله‌های گالوانیزه (GRC) از جنس فولاد بوده و با ضخامت کافی برای رزوه‌کاری طراحی شدند. لوله‌های فلزی متوسط (IMC) نسخه‌ای سبک‌تر و نازک‌تر از RMC محسوب میشوند. همچنین، لوله‌های فولادی با روکش پلی وینیل کلراید (PVC) برای استفاده در محیط‌های به‌شدت خورنده مناسب هستند.
لوله برق خرطومی PVC
لوله برق خرطومی PVC یکی از مناسب‌ترین لوله ها برای کابل‌کشی در مسیرهای روی دیوار یا سطح زمین محسوب میشود. انعطاف‌پذیری بالا و سختی کمتر این نوع لوله‌ها نصب آن‌ها را بسیار آسان میکند. ساختار انعطاف‌پذیر این لوله‌ها موجب عبور کابل از مسیرهای دشوار میشود. این لوله‌ها در اشکال متنوع شکاف‌دار و بدون شکاف تولید شده و متناسب با کاربرد نهایی انتخاب میشوند. لوله‌های خرطومی پلی‌پروپیلن علاوه بر انعطاف‌پذیری بالا، وزن کم و نصب آسانی دارند. برخی از لوله‌های خرطومی PVC با سیم فولادی تقویت شده و دیواره‌ای از جنس UPVC دارند.
لوله برق پلی آمید
لوله‌های پلی‌آمید از مواد پلیمری تهیه شده و به‌دلیل عملکرد عایق مطلوب، در سیم‌کشی برق و مخابرات استفاده میشود. لوله‌های پلی‌آمید در ابعاد مختلف و با رنگ‌های سفید، مشکی و رنگی تولید میشوند و در سایزهای ۱۳.۵، ۱۶ و ۲۱ میلی‌متر در بازار موجودند. برخی از مدل‌های آن به‌صورت دولایه طراحی شده تا دوام و استحکام بالاتری داشته باشند. افزایش وزن این لوله‌ها، نشانه‌ای از افزایش مقاومت و قابلیت‌های مکانیکی آن‌ها است. این لوله‌ها در شاخه‌هایی به طول شش متر تولید و عرضه میشوند.
لوله برق خرطومی پلی آمید
لوله برق خرطومی پلی آمید، کانالی انعطاف‌پذیر، غیر سمی و خودخاموش‌شونده است و برای حفاظت از کابل‌ها در محیط‌هایی با ریسک بالای آتش‌سوزی طراحی شده است. این نوع لوله، افزون بر مقاومت بالا در برابر نفوذ مایعات و گازها، در برابر حلال‌ها، اسیدها و بسیاری از مواد شیمیایی پایداری دارند. لوله خرطومی پلی آمید به دلیل وزن کمتر نسبت به نمونه‌های فلزی با روکش PVC حمل آسانی دارند. برخلاف لوله‌های فلزی برش‌خورده که نصب آن‌ها زمان‌بر است، لوله‌های پلی آمید با سهولت بیشتری قابل اجرا هستند. این نوع سیستم محافظ کابل، با توجه به مهندسی دقیق و کیفیت ساخت بالا، از نظر اقتصادی نیز در بلندمدت مقرون‌به‌صرفه‌تر خواهد بود. این لوله‌ها در برابر تغییرات شدید دمایی نیز شکل و کارایی خود را حفظ میکنند.
لوله برق خرطومی ساده
لوله برق خرطومی ساده از پلی‌اتیلن یا مواد مشابه ساخته میشود. این نوع لوله به دلیل قیمت مناسب در پروژه‌های ساختمانی استفاده میشوند. مقاومت این نوع لوله در برابر ضربه و حرارت پایین‌تر از سایر انواع لوله است؛ از این رو در فضاهای داخلی دیوار نصب میشود تا در برابر خطرات مکانیکی و حرارتی محافظت گردد.
لوله برق خرطومی فلزی
لوله‌های برق خرطومی فلزی با روکش PVC تولید میشوند تا مقاومت بیشتری در برابر شرایط محیطی و عوامل خارجی داشته باشند. این لوله‌ها عمدتا در حوزه‌های تخصصی مانند سیم‌کشی سیستم‌های مخابراتی و نصب دوربین‌های مداربسته به کار گرفته میشوند.
لوله های پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE)
انتخاب لوله مناسب برای کانال‌های برق یکی از تصمیمات مهم در هنگام نصب سیستم‌های الکتریکی است. لوله‌های پلی اتیلن با چگالی بالا (HDPE) به دلیل مقاومت بیشتر در برابر خوردگی و عمر طولانی برای زیرزمین مناسب هستند. این لوله‌ها در پروژه‌هایی با شرایط سنگین و برای انتقال کابل‌ها استفاده میشوند و در صورت نگهداری صحیح تا ۱۰۰ سال عمر میکنند.
لوله های گالوانیزه سرد
لوله‌های گالوانیزه سرد با پوشش روی در دمای پایین آبکاری میشوند و در شرایط خشک، مقاومت خوبی دارند. این نوع لوله‌ها در ضخامت‌های مختلف (۱، ۱.۵ و ۲ میلی‌متر) تولید میشوند و در محیط‌های خشک و با رطوبت کم، تا ۷ سال آسیب نمیبینند.
لوله های گالوانیزه گرم
لوله‌های فولادی گالوانیزه گرم از فولاد نرم ساخته شده و برای حفاظت از سیم‌ها و انتقال جریان برق استفاده میشوند. این لوله‌ها ضخامت بیشتری دارند و به دلیل مقاومت بالا در اماکن صنعتی و مسکونی کاربرد دارند.
لوله های آلومینیوم
لوله‌های آلومینیومی به دلیل مقاومت بالا در برابر خوردگی در مکان‌هایی که به مواد خورنده یا آب زیاد بسیار کاربردی هستند. با این حال، در مواجهه با بتن آسیب‌پذیر هستند و باید با پوشش‌های ویژه برای نصب در چنین محیط‌هایی استفاده شوند.
لوله فلزی سخت (RMC)
این نوع لوله‌ها از فولاد ضدزنگ یا آلومینیوم ساخته شدند و به دلیل سختی بالا، محافظت مؤثری در برابر ضربه و آسیب‌ها دارند. این لوله‌ها در محیط‌های تجاری استفاده میشوند و برای انتقال سیم‌های برق در فضاهای داخلی و خارجی مناسب هستند.
لوله فلزی انعطاف‌پذیر (FMC)
لوله‌های FMC در پایان‌های خطوط سیم‌کشی استفاده میشوند و به دلیل انعطاف‌پذیری بالا، برای انجام تغییرات در مسیر سیم‌کشی مناسب هستند. این لوله‌ها قادر به جذب ارتعاشات هستند و برای محیط‌هایی که نیاز به حرکت دارند، استفاده میشوند. این لوله‌ها در برابر ضربه و خوردگی محافظت زیادی ندارند و برای نصب در فضای باز یا زیر زمین مناسب نیستند.
کابلی که از یک هادی تک سیمی، تک رشته‌ای یا تک مفتولی ساخته شده باشد، به عنوان کابل برق مفتولی شناخته میشود. لازم است بدانید که کابل مفتولی در مقابل کابل افشان تعداد رشته‌های هادی کمتری دارد.
لوله گذاری در برق کشی ساختمان
لوله‌کشی برق ساختمان یکی از مراحل مهم در ساخت ساختمان و از روش‌های صحیح لوله‌گذاری سیم و کابل برق است. نحوه قرارگیری لوله‌های برق باید مطابق با اصول مشخصی انجام شود. این کار را به برق‌کارهای حرفه‌ای بسپارید تا از بروز مشکلات جلوگیری شود. لوله گذاری در برق کشی ساختمان عبارتند از:
انتخاب لوله برق مناسب
اولین مرحله در لوله‌کشی برق ساختمان انتخاب لوله برق مناسب است و از روش‌های صحیح لوله‌گذاری سیم و کابل برق میباشد. این لوله‌ها به راحتی قابل خم شدن هستند و سیم‌ها از یک محل به محل دیگر منتقل میشوند. استفاده از لوله‌های نامناسب به سیستم برق ساختمان آسیب‌های زیادی وارد کرده، زیرا اصلاح سیم‌کشی بعد از اتمام کار هزینه‌بر و زمان‌بر خواهد بود. پیش از شروع به کار، اطلاعات کامل و دقیقی در مورد انواع لوله برق و نحوه لوله‌کشی برق ساختمان کسب کنید.
طریقه لوله کشی برق ساختمان
برای انجام لوله‌کشی و روش‌های صحیح لوله‌گذاری سیم و کابل برق باید نقشه ساختمان را در اختیار داشته باشید تا سیم‌کشی را طراحی کرده و مسیر لوله‌ها را تعیین نمایید. نقشه سیم‌کشی مسیر حرکت سیم‌ها و محل قرارگیری لوله‌ها را تعیین میکند. بعد از پایان طراحی نقشه سیم‌کشی، برق‌کشی باید قبل از گچ‌کاری و نازک‌کاری انجام گیرد تا از آسیب رساندن به سایر بخش‌ها جلوگیری شود.
ابتدا باید تجهیزات و قطعاتی مانند پریز برق را در محل‌های مورد نظر تراز کرده و نصب کنید. سپس، شیارهایی را با استفاده از قلم و تیشه در دیوار ایجاد کرده و لوله‌های برق را از این مسیرها عبور دهید. پس از نصب لوله‌ها، قوطی‌های مخصوص پریز و کلید را در این محل‌ها قرار دهید تا لوله‌ها ثابت بمانند. در نهایت، شیارها را با گچ پر کرده و صاف کنید. برای اطمینان از مقاومت بیشتر سیم‌کشی در برابر آسیب‌ها، برخی افراد از کف ماهیچه‌کشی استفاده میکنند.
اجرای سیم کشی
این مرحله از نکات مهم در روش‌های صحیح لوله‌گذاری سیم و کابل برق است. در مرحله بعدی با استفاده از کارتر، دو سر لوله را کمی برش دهید و فنر سیم‌کشی را از داخل لوله عبور دهید. سپس، سیم‌ها را به یکدیگر با چسب برق متصل کرده و به فنر سیم‌کشی وصل کنید. بعد از عبور سیم از یک طرف لوله، آن را از طرف دیگر لوله بیرون کشیده و سیم‌ها را به هم متصل نمایید.
نصب نهایی تجهیزات
قطعات مختلف مانند پریزها، کلیدها و سایر تجهیزات برقی را در محل‌های مشخص نصب کرده و سیستم برق را به صورت کامل راه‌اندازی کنید.
قیمت کابل آلومینیومی هوایی در امور اتصالات و انتقال اطلاعات از اهمیت ویژه‌ای برخوردارند. این کابل‌ها نقش بسیار مهمی در انتقال داده‌ها و اطلاعات در شبکه‌های ارتباطی ایفا میکنند….
سخن پایانی
رعایت روش‌های صحیح لوله‌گذاری سیم و کابل برق به ایمنی و کارایی سیستم برق ساختمان کمک میکند. انتخاب مواد مناسب، دقت در نصب و توجه به استانداردهای لازم در این فرایند اهمیت دارد. شرکت کابل مسین (سهامی خاص) با بیش از ربع قرن تجربه علمی و عملی در صنعت کابل‌سازی در راستای تأمین محصولات با کیفیت و مطابق با استانداردهای بین‌المللی برای پروژه‌های مختلف فعالیت داشته است. کارخانه این شرکت در شهر کرج واقع شده است، به عنوان یکی از نزدیک‌ترین تولیدکنندگان سیم و کابل به تهران شناخته میشود و با واردات و توزیع مس و آلومینیوم از پیشروهای این صنعت در کشور است. برای خرید سیم و کابل با کیفیت و دریافت مشاوره در خصوص انتخاب بهترین محصولات برای پروژه‌های خود از خدمات حرفه‌ای و معتبر شرکت کابل مسین استفاده کنید.
کارخانه