سیم و کابلها شریانهای اصلی سیستم برق هر ساختمان یا دستگاهی هستند. انتخاب درست و استفاده از سیم و کابل مرغوب، نه تنها عملکرد صحیح و پایدار سیستم برق را تضمین میکند، بلکه از خطرات جدی مانند آتشسوزی، برقگرفتگی و آسیب به تجهیزات نیز جلوگیری میکند. متأسفانه، وجود سیم و کابلهای تقلبی و غیراستاندارد در بازار، تشخیص محصول مرغوب را دشوار کرده است. در این مقاله، به بررسی جامع روشهای شناسایی سیم و کابل مرغوب میپردازیم تا شما بتوانید با اطمینان، انتخاب درست را انجام دهید.
کابل ها از اجزای اصلی خطوط انتقال در شبکه های توزیع و انتقال برق هستند. در ادامه می توانید روش شناسایی سیم و کابل مرغوب را مشاهده کنید.
کیفیت کابل های به کار رفته در میزان عمر مفید و همچنین میزان تلفان بسیار موثر است.
شناسایی سیم و کابل مرغوب
قطر زیاد عایق یا غلاف سیم و کابل دلیلی مبنی بر مرغوب بودن آن محصول نیست . متأسفانه برخی از تولیدکنندگان با کاستن از وزن مس لازم در سیم و کابل و افزودن به قطر عایق یا غلاف سبب می شوند وزن محصول مناسب به نظر برسد اما این محصول قابلیت استفاده برای مورد طراحی شده را نخواهد داشت و در صورت استفاده سبب بروز آتش سوزی و یا مشکلات دیگر می شود.
بیشتر بخوانید: قیمت کابل آلومینیومی
روش شناسایی سیم و کابل مرغوب
۱ – سطح بیرونی سیم و کابل باید صاف و فاقد هرگونه فرورفتگی و برجستگی باشد (موج دار بودن سطح سیم و کابل های غیرقابل انعطاف ایراد محسوب نمی شود).
۲ – قطر زیاد عایق یا غلاف سیم و کابل دلیلی مبنی بر مرغوب بودن آن محصول نیست متأسفانه برخی از تولیدکنندگان با کاستن از وزن مس لازم در سیم و کابل (با کاستن تعداد رشته های مس و یا قطر رشته های مس) و افزودن به قطر عایق یا غلاف سبب می شوند وزن محصول مناسب به نظر برسد اما این محصول قابلیت استفاده برای مورد طراحی شده را نخواهد داشت و در صورت استفاده سبب بروز آتش سوزی و یا مشکلات دیگر می شود.
۳ – هنگامی که سیم را از مقطع برش می زنیم (توسط سیم چین یا تیزبر) باید هادی (مس) در مرکز عایق قرار گرفته باشد که اصطلاحاً به آن سنتر بودن هادی گفته می شود.
۴ – هنگامی که کابل را از مقطع برش می زنیم باید غلاف به گونه ای سیم ها را در برگرفته باشد که ضخامت غلاف در اطراف سیم ها مساوی باشد که اصطلاحاً به آن سنتر بودن سیم ها گفته می شود.
۵ – عایق سیم هنگام جداسازی از هادی (مس) باید به آسانی و به صورت کشسان از روی مس جدا گردد.
۶ – در مورد کابل ها باید دقت نمود که جداسازی سیم ها از هم و از غلاف کاملاً آسان انجام پذیرد.
۷ – در رابطه با سیم و کابل های مسی (که مورد بحث این نوشته می باشد) هادی مس باید شرایط زیر را داشته باشد:
الف – از مس خالص نرم شده (آنیل شده) تهیه شده باشد.
ب – سطحی کاملاً شفاف و براق داشته باشد.
ج – اکسید نشده باشد (رشته های مس سیاه نباشند).
د – قابل انعطاف باشد (با خم و راست شدن سیم، رشته های هادی نشکند).
ه – به اندازه کافی و طبق جداول استاندارد برای هر مقطع سیم، مس مصرف شده باشد (کم بودن میزان مس سبب می شود مقاومت هادی به نسبت استاندارد آن مقطع زیاد باشد و استفاده مازاد آن سبب هدر رفتن فلز گران بهای مس می شود و در نتیجه قیمت تمام شده سیم یا کابل افزایش می یابد).
بیشتر بخوانید: خرید کابل ماینر | بهترین کابل ماینر چیست؟
ویژگی های ظاهری سیم و کابل مرغوب
ظاهر سیم و کابل میتواند سرنخهای مهمی در مورد کیفیت آن ارائه دهد. به موارد زیر توجه کنید:
- نشان استاندارد: اولین و مهمترین نکته، وجود نشان استاندارد ملی ایران (ISIRI) و سایر استانداردهای بینالمللی معتبر مانند IEC و VDE روی برچسب یا بدنه کابل است. این نشان تضمین میکند که محصول مطابق با الزامات ایمنی و کیفیت تولید شده است. همچنین، به کد ۱۰ رقمی درج شده روی محصول دقت کنید و در صورت لزوم آن را به سامانه پیامکی سازمان استاندارد (۱۰۰۰۱۵۱۷) ارسال کنید تا از صحت آن مطمئن شوید.
- سطح بیرونی: سطح سیم و کابل باید صاف، یکدست و بدون هرگونه فرورفتگی، برجستگی، ترک یا پارگی باشد. وجود هرگونه ناهمواری نشاندهنده کیفیت پایین عایق یا فرآیند تولید نامناسب است. البته، موجدار بودن سطح کابلهای غیرقابل انعطاف، طبیعی است.
- قطر و ضخامت: قطر زیاد عایق یا روکش به تنهایی نشاندهنده مرغوبیت نیست. برخی تولیدکنندگان با افزایش ضخامت عایق و کاهش مقدار مس، سعی در فریب مشتری دارند. ضخامت هادی (مس) و عایق باید مطابق با استانداردهای مربوطه باشد. برای اطمینان، به جداول استاندارد یا کاتالوگهای تولیدکنندگان معتبر مراجعه کنید.
- رنگ عایق: رنگ عایق معمولاً بر اساس استانداردها برای شناسایی سیمهای مختلف در مدارهای الکتریکی مشخص میشود. به عنوان مثال، سیم فاز معمولاً قرمز یا قهوهای، سیم نول آبی و سیم ارت سبز و زرد است.
- نوشتههای روی کابل: اطلاعاتی مانند نوع کابل، سطح ولتاژ، سایز و نام تولیدکننده باید به صورت واضح، خوانا و دائمی روی کابل درج شده باشد.
بیشتر بخوانید: کابل زره دار چیست؟ با کابل زرهدار بیشتر آشنا شوید
مشخصات فنی و ساختاری سیم و کابل مرغوب
بررسی مشخصات فنی، نیازمند دقت بیشتر و گاهی استفاده از ابزار است:
- جنس هادی: هادی سیم و کابل معمولاً از مس یا آلومینیوم ساخته میشود. مس به دلیل رسانایی الکتریکی بالاتر، انعطافپذیری بیشتر و مقاومت بهتر در برابر خوردگی، انتخاب بهتری است. مس مورد استفاده باید خالص (حداقل ۹۹.۹٪) و آنیل شده (نرم شده) باشد.
- تعداد و ضخامت رشتههای هادی: تعداد رشتهها و ضخامت آنها بر اساس استاندارد و کاربرد کابل تعیین میشود. هرچه تعداد رشتهها بیشتر و ضخامت آنها کمتر باشد، انعطافپذیری کابل بیشتر است.
- مقاومت الکتریکی: مقاومت الکتریکی هادی باید با مقدار استاندارد مطابقت داشته باشد. مقاومت بیشتر از حد مجاز نشاندهنده کیفیت پایین هادی و احتمال گرم شدن بیش از حد کابل است. برای اندازهگیری دقیق، از اهممتر استفاده میشود.
- کیفیت عایق و روکش: عایق و روکش باید از مواد باکیفیت و مقاوم در برابر عوامل محیطی مانند رطوبت، حرارت، مواد شیمیایی، سایش و ضربه باشند. عایق نباید به راحتی ترک بخورد، پوسته شود یا خاصیت ارتجاعی خود را از دست بدهد.
- سنتر بودن هادی و سیمها: هادی (مس) باید دقیقاً در مرکز عایق قرار گرفته باشد (سنتر بودن هادی). در کابلهای چند رشته، سیمها نیز باید به گونهای در غلاف قرار گیرند که ضخامت غلاف در اطراف همه سیمها یکسان باشد (سنتر بودن سیمها در کابل).
بیشتر بخوانید: نکات طلایی راهنمایی خرید کابل افشان
روش های تست و آزمایش سیم و کابل
برای اطمینان بیشتر، میتوانید از روشهای زیر برای تست و آزمایش سیم و کابل استفاده کنید:
- تست مقاومت با اهممتر: مقاومت هادی را اندازه بگیرید و با مقدار استاندارد مقایسه کنید.
- تست عایق: برای بررسی مقاومت عایق در برابر جریان الکتریکی و جلوگیری از نشتی جریان، از دستگاههای تست عایق استفاده میشود.
- تست شعله: برای بررسی مقاومت کابل در برابر آتش و انتشار شعله، تست شعله انجام میشود.
- تست خمش: برای بررسی انعطافپذیری و مقاومت هادی در برابر شکستگی، سیم را خم و راست کنید.
- استفاده از تستر کابل: دستگاههای تست کابل میتوانند عیوبی مانند قطعی، اتصال کوتاه و افت ولتاژ را تشخیص دهند.
نکات مهم در خرید سیم و کابل مرغوب
- خرید از فروشگاههای معتبر: از فروشگاههای معتبر و شناختهشده خرید کنید.
- توجه به برند و تولیدکننده: به برندهای معتبر و تولیدکنندگانی با سابقه و دارای گواهینامههای استاندارد توجه کنید.
- بررسی بستهبندی و برچسب: به کیفیت بستهبندی و صحت اطلاعات درج شده روی برچسب دقت کنید.
- مقایسه قیمت با دقت: قیمت پایینتر از حد معمول میتواند نشاندهنده کیفیت پایین محصول باشد.
- دریافت مشاوره از متخصص: در صورت نیاز، از متخصصین برق در مورد انتخاب سیم و کابل مناسب مشاوره بگیرید.
اطلاعات بیشتر کسب کنید: معرفی و انواع سیم های برق
نتیجه گیری
با رعایت نکات ذکر شده در این راهنما، میتوانید سیم و کابل مرغوب را از نوع تقلبی تشخیص دهید و ایمنی سیستم برق خود را تضمین کنید. به یاد داشته باشید که انتخاب درست سیم و کابل، سرمایهگذاری برای ایمنی و آسودگی خاطر شماست.
این مقاله جامعتر و کاملتر از نسخههای قبلی است و سعی شده تمامی جنبههای مربوط به شناسایی سیم و کابل مرغوب را پوشش دهد. امیدوارم این اطلاعات برای شما مفید باشد.
